Aug 9, 2014

गीतकार ईशा लावतीलाई मैले फेसबुकमार्फत चिनेको हुँ ।

अशोक चामलिंग राई
पारङ्गत लेखक नभएपनि कवि एबं गितकार टंक सम्बाहाम्फेले कहिलेकाँही कविता, गजल, गीती संग्रह र गीती एल्बमहरू समीक्षार्थ मेरो हात
लगाइदिनु हुन्छ । म 'हुन्छ'बादि मान्छे 'हुन्छ' भनिदिन्छु । कनिकुथि एक दूई कुरा लेख्नै पर्यो । यसपटक गीतकार ईसा लावतीको नेपालमा भरखरै बिमोचित गिती एलबम "पहिलो माया" मेरो हात परेकोछ । यसैको बारेमा केही कुरा लेख्दैछु ।

गीतकार ईशा लावतीलाई मैले फेसबुकमार्फत चिनेको हुँ । फेसबुकमा दिनहु जस्तो वहाँको गीत पोष्ट हुने गर्थ्यो अहिले पनि हुन्छ । वहाँले आफ्ना केही गीतहरू छानेर संगीतबध्द गर्नु भएछ । दूई सरो
सुनेँ निकै मीठो गीतहरूको संग्रह बनेको रहेछ वहाँको यो एलबम 'पहिलो माया' ।
शब्द तब जिवन्त बन्छ जब स्वर र संगितले उस्लाई साथ दिन्छ । नगाइएसम्म गीतहरू मुर्झाएर बसेको बिरूवा झैं हुन्छन स्वर र संगित भरेपछि शब्दहरू अनन्त बाँच्ने पिपल जस्तै बन्छ । जस्तै की भुपी सेरचनको गीत "अल्झेछ क्या रे पछ्यौरी तिम्रो चियाको बुट्टामा......
यो एलबममा श्रेयसी चेम्जोंङ्को एकल स्वरमा तिन बटा गीत, प्रमोद खरेल, शिव परिवार, अन्जू पन्त र रीमा गुरूङ्को स्वरमा एक एक गीत अनि दिपक लिम्बू र श्रेयसी  चेम्जोंङ्को युगल स्वरमा एक गीतगरि जम्मा आठ वटा गीतहरू रहेकाछन । तर "जलि सक्यो दिल मेरो" र "आँसु झारेँ धेरै धेरै" गीतलाई क्रमश प्रमोद खरेल र श्रेयसीले छुट्टाछुट्टै अनि शिव परिवार र श्रेयसीले छुट्टाछुट्टै एकल स्वर दिएका छन । दुबै गीत दुबै कलाकारका स्वरमा निकै मीठो र उत्कृष्ट छ ।
श्रेयसी र दिपक लिम्बूको एक मात्र युगल गीत "पहिलो माया हो हाम्रो पहिलो भेटघाट" र स्थापित गायिका अन्जू पन्तको स्वरको गीत "निष्ठूरीले हाँसी हाँसी" लाई अलि कमज़ोर पाएँ । नव गायिका तर सुमधुर स्वरका घनी श्रेयसीले राम्रो गाएकी छिन । तर श्रेयसीलाई प्रमोद खरेल र शिब परियारले गाइसकेको दूई गीत नै किन फेरी गाउन लगाईयो त्यो बुझ्न सकिन । उनलाई छुट्टै गित दिइएको भए राम्रो हुन्थ्यो की । तर यस्मा मलाई  थाहा नभएका अरू प्राविधिक पक्षहरू होलान । प्रमोद खरेल, शिव परियार र रिमा गुरूङ्को स्वरमा रहेका गितहरू कर्णपृय छन । संगीततर्फ महेश खड्काले दूई गितमा, मनोज चौलागाँईले दूई गीतमा, लक्ष्मण शेष, बशन्त सापकोटा, राजुसिंह र अशोक लोहरूंगले एक एक गितमा संगित दिएका छन ।
गीतकार ईसा लावती परदेसी भुमी ईजरायलमा रहेरपनि श्रृजनामा लागिरहनु भयो । बिशेषत वहाँ गितकार नै हो । अन्य बिधामा वहाँको रूची के छ थाहा भएन । यो सानो समीक्षा लेख्दै गर्दा पुरानो गीतकार तथा गायिका कृष्ण कला वनेमको याद आयो । वहाँ पनि त्यहि इज़रायली भुमीमा रहेर श्रृजना गर्नु हुन्छ । मैले वहाँको गीति संग्रह "बिर्सिएका गीतहरू" बारे पहिला केही लेखेको थिएँ । तर वहाँ त कथाकार पनि उत्री सक्नु भएछ । वहाँको कथा संग्रह "अबिश्वासको तरंग" मेरोमा आईसकेकोछ । पढ्न बाँकी छ । ईसालाई पनि वहाँ जस्तै श्रृजनाको फाँटमा फैलिन आग्रह गर्दछु ।
यो एलबममा भएका सबै गीतहरू परम्परागत ढाचा कै छन । भाव माया प्रिती कै छन । शब्दहरू सलल बगेका छन । भाषा सहज छ । कवितामा जस्तै गीतमा पनि बिम्बको प्रयोग गरे त्यो गीत सुन्दर हुन्छ ।
जस्तै:
"जिन्दगी यो फूलै फूलको थुंगो हुदैन
फक्रने र ओईलाउनेको टुंगो हुदैन ।"
अर्को कुरा कम्तिमा केही गीतमा भावान्तर गरि नयाँ शैलीका गितहरू लेख्ने कुरा गीतकारहरूले नै सोच्ने हो की । जस्तो माथि उल्लेखित 'अल्झेछ क्यारे पछ्यौरी' माइतीले चेली संझिएको भावमा छ । अब अहिले त पहिचानको बिषयलाई सालिन भाषामा गीतमा उल्लेख गर्न पनि सकिन्छ ।
जस्तै:
"सिन्के धुलो सगै खेल्यौं साकेलामा नाँच्यौं
सिली जस्तै रहरहरू कति कति साँच्यौं ।"
यसको मतलब माया पिरतीका गीत राम्रो हुन्न भनेको पनि हैन । हरेक प्रकारका गीतमा मिठास हुन्छ मीठास भर्न सकिन्छ ।
र अब अन्तमा गीत र गजल गेयात्मक बिधा हुन । फरक यति हो की सबै गीत र गजलहरू गाइन संम्भब हुदैन । नगाइएका शब्दहरू नराम्रा भन्ने पनि हुदैन ।  गीतकार ईसा लावतीको कुरा गर्दा वहाँको सयौं गीत मैले पढेकोछु । तर केहि गीतमात्र संगितबध्द हुन सफल भए । वहाँसग यस्ता गितको अनन्त भन्डार छन् । आसा छ अन्य गीतहरू भविष्यमा पुनः संगितबध्द हुनेछन । वहाँको सबै गीतहरू अमर बनुन । शुभकामना ।

तिमी त सारै बैगुनी रैछौ गुनैले मारूँला
दिएको धोका मलाई तिम्ले संगाली राखुला