एउटा सुब्बा बुढो जो समय र आयु किन्न खोजीरहेछ

राजेश राई
writer_bhumiputra@yahoo.com
जीन्दगी ७३ औ बसन्तको उत्तरार्द्धमा छ तर उसलाई कुनै फुर्सद छैन पछाडी फर्केर आजसम्म बाँचेको समयको आत्मसमिक्षा गर्न । उनलाई आजसम्म कुनै फुर्सद भएको छैन बितेको ७३ बसन्तलाई चिहाउने । उनलाई हतारो छ र अझै चिहाईरहेछन् एउटा उज्यालो जीन्दगीको बलेशीबाट नयाँ क्षितिजको उज्यालो । यद्यपी आजसम्म उनी उज्यालै उज्यालो बाटो हिडेर आएका छन् र पनि नयाँ उज्यालोहरु चिहाउँदै दौडिरहेछ एउटा पीरको भारी बोकेर । उनलाई सधै सताउने पीर हो - "कतै लेख्दा लेख्दै वा लेखी नसकी मरिने पो हो की ?" यही पीरको भारी बोकेर दौडीरहेको बेफुर्सदको जीन्दगी हो ७३ बर्षिय साहित्यकार धनहाङ्ग सुब्बाको ।
दार्जीलिङ्गको भारती कालदेखी उदाएका साहित्यकार धनहाङ्ग सुब्बाले बि.स २०१६

स्रष्टा धनहाङ्ग सुब्बा र उनको पछिल्लो कृति लिम्बुवानका लोककथा

मा नै "हसिमा"कथासंग्रह प्रकाशन गरेर जीवनको उज्यालो यात्रा सुरु गरेका हुन् त्यसपछि भविष्य निर्माणको क्रममा जीवनको झन्डै आधा वसन्त बेलायती सेनामा बिताए । बेलायती सेनाबाट अबकाश पछि भबिष्य निर्माणकै क्रममा बेलायती परियोजना लिएर २०/ २१ बर्षअघि नेपाल छिरेका सुब्बाले "सलमत जलान " कथा संग्रह धनकुटामा बसेर लेखे र उत्कृष्ट कथा सग्रहको दर्जामा दर्ता गराए । त्यसो तर इन्द्र बहादुर राई, राधिका राया,लिल बहादुर मुखिया जस्ता वरिष्ठ साहित्यकारहरु उनका समकालिन लेखक हुन् । बि.स २०१६ मा नै हसिमा कथासंग्रह प्रकाशन गर्दा यीनको लेखनमा उनीहरु जतिकै परिस्कृत लेख्ने गर्थे तर भविष्य निर्माणको क्रममा बेलायती सेनामा गएपछि उनका समकालिनहरुले जस्तै नगरी चहि लेख्न उनको ठम्याई छ ।
नेपाली साहित्यको उर्बर भुमी दार्जीलिङ्गमा जन्मिएर जीवनको उज्यालो खोज्दै हिड्दा बेलायतमा आधी जीवन बिताएर बाँकी जीवन धनकुटामा बिताउन आएका यी साहित्यकारलाई यतिबेला हतारो छ आफुले ओढेको आकाश र टेकेको धर्तीसगँको आफ्नो जातीको सम्बन्ध केलाउन र त उनी खोजीरहेछन् लिम्बुवान भित्र पुरिदै गएका लिम्बु जातिहरुको अतितको गौरव गाथा । मर्दै बाचेका ती विगतका गाथाहरुलाई जीवन भरीरहेका छन् । उनले भर्खर मात्र लिम्बुवानका लिम्बुहरुको आदिम इतिहासका ६० वटा प्रमाण बटुलेर प्रकाशन गरेका छन् लोककथा संग्रह "लिम्बुवानका लोककथा" ।
जीन्दगीलाई समिक्षा गरेर बस्ने बेला उनले पूर्वी नेपालको लिम्बुवानको लिम्बु बस्तीको चहारेर संकलन गरेका हुन् लिम्बुवान भित्रका ६० लोककथा । ती लोककथाहरुमा लिम्बु जातिको आदिमा इतिहास छ , आदिम संस्कतिको प्रतिबिम्ब छ लिम्बु जातिहरुले आदिम युगमा बाँचेको जीन्दगीको कथा छ । आज प्रबिधि र विज्ञानको युगमा कसैलाई यी कथाहरु .अकथा वा अरु केही लाग्न सक्ला तर यो कथाहरु लोकवार्ताविज्ञानको निमित्त एक अमुल्य निधि र लिम्बु जातिहरुको लागिको लिम्बु जाति भनिनु वा लिम्बु हुनुको एउटा गर्व हो । लिम्बुहरुले यो कथाहरु पढेर आफुले ओढेको आकाश र टेकेको माटोसगँको आफ्नो आदिम सम्बन्ध खोजी वर्तमानमा एउटा उत्साह बटुल्न सक्नेछन् लिम्ब हुनुको गर्व ।
लौरो टेकेर लिम्बुबस्ती चहादै लिम्बुवानको लोककथा प्रकाशन गरेपछि पनि सुब्बालाई फुर्सदको महशुस भएको छैन र फेरी सताईरहेछ त्यी चिन्ताले - "कतै लेख्दा लेख्दै वा लेखी नसकी मरिने पो हो की ?" आधा जीवन बन्दुक बोकर बिताएका सुब्बाले यो बेला भगवानसगँ प्राथना गरिरहेछ कलमसगँको सयम थपिदेउ भनेर । उनी भन्छन् मलाई अरु केही चिन्ता छैन केही बर्षअझै बाचेर लेख्न पाए हुन्थ्यो । बन्दुक बोक्दा पनि उनले नलेखेको नपढेको त कहाँ हो र बन्दुकको समय चोरेर उनी कहिले हराउँथे लक्ष्मीप्रसादरु र पारिजातहरुमा । डयुटीको सयम बाहेक सबै सयम अध्यान र लेखनमा लगाएको उनी
बताउँछन् । सुब्बा यो उमेरमा पनि दैनिक ५ घन्टा भन्दा पढार्इमा बढी र ४ घन्टा लेखीरहेका छन् । यतिबेला पनि सम्मान पुरस्कार थाप्न जादाँको समय भन्दा सबै लगानी गरीरहेछ लेखनमा । उनी अझ धेरै बाचेर धेरै लेख्न चहान्छ , आफुले आढेको आकाश र टेकेको धर्तीसगँको साईनो पत्ता लगाउन चहान्छ । उनी भन्छन्- "बेफुर्सद छ जीन्दगी , कसैसगँ समय अथवा आयु बिक्रीमा भए म किन्ने थिए ।" यदि कसैसगँ समय र आयु बिक्रीमा भए धनहाङ्ग सुब्बालाई खबर गरिदिनु होला ।