गोविन्द विकल
समयका नकरात्मकहरुसंगको युद्ध नै अहिलेको कविताको मूल स्वर भएको छ । कृष्ण सेन
इच्छुक ,आहुति,इश्वरचन्द्र ज्ञावाली,गंगा श्रेष्ठहरुले लडाकू यथार्थवादी कविताहरु लेखेर साहित्यमा नया धारको शुरुआत गरेकाछन् । समाजवादी यथार्थवाद कै धरातलममा उभिएको लडाकू यथार्थवाद र जादुइ यथार्थवाद साहित्य कलामा आजको प्रगतिवाद हो । प्रगतिवाद र प्रगतिशील तथा जनवादी र देशभक्तहरुको साहित्य कलामा पनि लडाकू यथार्थ प्रतिविम्बित भएको हुन्छ । यसै अनुरुप युद्ध भित्र उभिएका वुद्धहरु कविता संग्रहमा कवि टंक सम्वाहाम्फे पनि देशभक्त र जनवादी तथा प्रगतिशील र मानवतावादी देखिएकाछन् ।
२०२४ साल वैशाख ७ गते कुरुले तेनुपा गा.वि.स.धनकुटा जिल्ला कोशी अञ्चलमा जन्मनु र महेन्द्र बहुमुखी क्याम्पस धरानमा पढ्नु सम्वाहाम्फेको जीवनमा ठूलो अहोभाग्य हो । सुन्दर प्राकृतिक वातावरणमा मान्छे स्वत कवि वन्न पुग्छ । कसैले लेख्छन् । कसैले लेख्तैनन् । लोकगीत,लोककविता,जुवारी,श्लोक,मेलापात,चार्डपर्व,घास दाउरा जादा गाइने गीत जम्मै लेखिएका हुदैनन् । तुरुन्ता तुरुन्तै कथिएका हुन्छन् । तर यहा लेख्ने र छपाउनेकोमात्र नाम प्रचलित हुन्छ । यो पनि एउटा विडम्बना नै हो । वितम्बना जे होस् चलेको चलनलाई मान्नै पर्ने हुदो रहेछ । ब्यास,कालिदास,भारबी,इलियट,वाइरन र गिन्र्सवर्गजस्ता कविहरु लोकमा छापिएका कृतिबाटै स्थापित भएकाछन् । र उनीहरुले लोकसाहित्यलाई भने आफ्नो कृतिको मूल आधार बनाएका छन् ।
कवि टंक सम्वाहाम्फेले आफ्ना कवितामा लोक विधिलाईगहिरोगरी ध्यान दिएको पाईदैन । योउनको मूल कमजोरी हो । ४१ वटा गद्य कवितामा लोक शैलीको उपयोग भएको कतै पाईदैन । हङकङ र कोरिया बसेका कवि को आधुनिकताको मोहलाई त्यति अस्वभाविक भन्न मिल्दैन ।आजको प्रविधिले उन्नति गरेर कम्प्यूटर युगमा आइपुगेको छ । यस बेला मान्छे ज्यादै सुविधाभोगी भएकाछन् । प्राकृतिक सुविधा भन्दा अप्राकृतिक "रेडिमेड"मेसिनीकृत सुविधाले मान्छेको जीवन नै यान्त्रिक हुन गएको छ । जब कि प्रकृति र प्रकृतिको यन्त्रवत्नक्कलमा धेरै फरक छ । जस्तै प्रकृतिमा स्वभावगत फुल्ने प्राकृतिक फूल र प्लाष्टिकको यान्त्रिक फूलमा जति भिन्नता छ । त्यति नै भिन्नता छ पानी र पानी चित्रकलामा । आजको कविता,गीतले स्वभाविक सम्वेदना,अनुभूति र विवेकलाई नै त्याग्न थालेकाछन् । कम्प्युटर संम्भोगमा आत्मरति गर्ने केटी र केटाहरुमा असहज,अप्राकृतिक आत्मरति गर्ने र त्यसलाई महान् प्रेम ठान्ने पागल पागल्नीहरु " कम्प्युटर साथी "मा गेम खेल्न ब्यस्त छन् । कवि टंक सम्वाहाम्फेको कविताले चोखो प्रेम चाहेको छ । विदेशी प्रेमीकासंग अंगालो मारेर चुम्बन गर्दाको आत्मिय सुख र विछोड हुदाको दुखको अनुभूति प्रेम कवितामा ब्यक्त भएको छ ।
कवि टंक सम्वाहाम्फे,श्रमजीवीको प्रशंसामा कविता लेख्छन् । लालीगुरासको राष्ट्रिय महिमाको गीत गाउछन् । कवितामा कला भर्छन् । जीवनको तीतो यथार्थलाई मिठो सपनाले भर्छन् र त्यो सपना साकार गर्ने कडा संघर्ष गर्दछन् । धनकुटा,दक्षिण कोरिया,हङकङ र धरानको सेरोफेरोमा कविको जीवन वर्तमान समयमा उर्ली उर्ली बगिरहेकोछ । कविता संग्रहभित्र उनको यहि सत्य तथ्य एउटा लयमा,गद्य लयमा उनेकाछन् । वाल्ट हिटमेनद्वारा शुरु गरिएकोआधुनिक गद्य कविता नेपालमा गोपाल प्रसाद रिमाल,भूपि शेरचन,वैरागी काइला,बाशु शशी,काल्रि्रसाद रिजाल,क्षेत्रप्रताप अधिकारी,हरिभक्त कटुवाल हुदै हिरा आकास,पूर्णविराम,कुन्ता शर्मा,बम देवान,वेणु आचार्य,नरेश शाक्य,कृष्ण पाख्रिन हुदै रक्षा र्राई र श्रवण मुकारुङ्ग,विप्लव ढकाल,तथा शशी ललुम्बुसम्म आइपुगेको छ । यसै क्रममा यसै पंक्तिमा अब टंक सम्वाहाम्फे पनि ४१वटा कविताको संग्रह लिएर पूर्वी आकासमा उदाएकाछन् । यहा कृति समीक्षाको नाममा मैले कविताको केस्रा केस्रा केलाउने कर्मकाण्ड गरेको छैन । पाठकहरुले पठनपाठनमा आफै यी कविताहरुले आफ्नो स्थान र पहिचान बनाउने नै छन् ।
स्वर्गीय गोविन्द विकल प्रति यो वहाको समीक्षा समर्पण गर्न चाहान्छु - टंक सम्वाहाम्फे
समयका नकरात्मकहरुसंगको युद्ध नै अहिलेको कविताको मूल स्वर भएको छ । कृष्ण सेन
इच्छुक ,आहुति,इश्वरचन्द्र ज्ञावाली,गंगा श्रेष्ठहरुले लडाकू यथार्थवादी कविताहरु लेखेर साहित्यमा नया धारको शुरुआत गरेकाछन् । समाजवादी यथार्थवाद कै धरातलममा उभिएको लडाकू यथार्थवाद र जादुइ यथार्थवाद साहित्य कलामा आजको प्रगतिवाद हो । प्रगतिवाद र प्रगतिशील तथा जनवादी र देशभक्तहरुको साहित्य कलामा पनि लडाकू यथार्थ प्रतिविम्बित भएको हुन्छ । यसै अनुरुप युद्ध भित्र उभिएका वुद्धहरु कविता संग्रहमा कवि टंक सम्वाहाम्फे पनि देशभक्त र जनवादी तथा प्रगतिशील र मानवतावादी देखिएकाछन् ।२०२४ साल वैशाख ७ गते कुरुले तेनुपा गा.वि.स.धनकुटा जिल्ला कोशी अञ्चलमा जन्मनु र महेन्द्र बहुमुखी क्याम्पस धरानमा पढ्नु सम्वाहाम्फेको जीवनमा ठूलो अहोभाग्य हो । सुन्दर प्राकृतिक वातावरणमा मान्छे स्वत कवि वन्न पुग्छ । कसैले लेख्छन् । कसैले लेख्तैनन् । लोकगीत,लोककविता,जुवारी,श्लोक,मेलापात,चार्डपर्व,घास दाउरा जादा गाइने गीत जम्मै लेखिएका हुदैनन् । तुरुन्ता तुरुन्तै कथिएका हुन्छन् । तर यहा लेख्ने र छपाउनेकोमात्र नाम प्रचलित हुन्छ । यो पनि एउटा विडम्बना नै हो । वितम्बना जे होस् चलेको चलनलाई मान्नै पर्ने हुदो रहेछ । ब्यास,कालिदास,भारबी,इलियट,वाइरन र गिन्र्सवर्गजस्ता कविहरु लोकमा छापिएका कृतिबाटै स्थापित भएकाछन् । र उनीहरुले लोकसाहित्यलाई भने आफ्नो कृतिको मूल आधार बनाएका छन् ।
कवि टंक सम्वाहाम्फेले आफ्ना कवितामा लोक विधिलाईगहिरोगरी ध्यान दिएको पाईदैन । योउनको मूल कमजोरी हो । ४१ वटा गद्य कवितामा लोक शैलीको उपयोग भएको कतै पाईदैन । हङकङ र कोरिया बसेका कवि को आधुनिकताको मोहलाई त्यति अस्वभाविक भन्न मिल्दैन ।आजको प्रविधिले उन्नति गरेर कम्प्यूटर युगमा आइपुगेको छ । यस बेला मान्छे ज्यादै सुविधाभोगी भएकाछन् । प्राकृतिक सुविधा भन्दा अप्राकृतिक "रेडिमेड"मेसिनीकृत सुविधाले मान्छेको जीवन नै यान्त्रिक हुन गएको छ । जब कि प्रकृति र प्रकृतिको यन्त्रवत्नक्कलमा धेरै फरक छ । जस्तै प्रकृतिमा स्वभावगत फुल्ने प्राकृतिक फूल र प्लाष्टिकको यान्त्रिक फूलमा जति भिन्नता छ । त्यति नै भिन्नता छ पानी र पानी चित्रकलामा । आजको कविता,गीतले स्वभाविक सम्वेदना,अनुभूति र विवेकलाई नै त्याग्न थालेकाछन् । कम्प्युटर संम्भोगमा आत्मरति गर्ने केटी र केटाहरुमा असहज,अप्राकृतिक आत्मरति गर्ने र त्यसलाई महान् प्रेम ठान्ने पागल पागल्नीहरु " कम्प्युटर साथी "मा गेम खेल्न ब्यस्त छन् । कवि टंक सम्वाहाम्फेको कविताले चोखो प्रेम चाहेको छ । विदेशी प्रेमीकासंग अंगालो मारेर चुम्बन गर्दाको आत्मिय सुख र विछोड हुदाको दुखको अनुभूति प्रेम कवितामा ब्यक्त भएको छ ।
कवि टंक सम्वाहाम्फे,श्रमजीवीको प्रशंसामा कविता लेख्छन् । लालीगुरासको राष्ट्रिय महिमाको गीत गाउछन् । कवितामा कला भर्छन् । जीवनको तीतो यथार्थलाई मिठो सपनाले भर्छन् र त्यो सपना साकार गर्ने कडा संघर्ष गर्दछन् । धनकुटा,दक्षिण कोरिया,हङकङ र धरानको सेरोफेरोमा कविको जीवन वर्तमान समयमा उर्ली उर्ली बगिरहेकोछ । कविता संग्रहभित्र उनको यहि सत्य तथ्य एउटा लयमा,गद्य लयमा उनेकाछन् । वाल्ट हिटमेनद्वारा शुरु गरिएकोआधुनिक गद्य कविता नेपालमा गोपाल प्रसाद रिमाल,भूपि शेरचन,वैरागी काइला,बाशु शशी,काल्रि्रसाद रिजाल,क्षेत्रप्रताप अधिकारी,हरिभक्त कटुवाल हुदै हिरा आकास,पूर्णविराम,कुन्ता शर्मा,बम देवान,वेणु आचार्य,नरेश शाक्य,कृष्ण पाख्रिन हुदै रक्षा र्राई र श्रवण मुकारुङ्ग,विप्लव ढकाल,तथा शशी ललुम्बुसम्म आइपुगेको छ । यसै क्रममा यसै पंक्तिमा अब टंक सम्वाहाम्फे पनि ४१वटा कविताको संग्रह लिएर पूर्वी आकासमा उदाएकाछन् । यहा कृति समीक्षाको नाममा मैले कविताको केस्रा केस्रा केलाउने कर्मकाण्ड गरेको छैन । पाठकहरुले पठनपाठनमा आफै यी कविताहरुले आफ्नो स्थान र पहिचान बनाउने नै छन् ।
स्वर्गीय गोविन्द विकल प्रति यो वहाको समीक्षा समर्पण गर्न चाहान्छु - टंक सम्वाहाम्फे
No comments:
Post a Comment