विमल राई
हङकङको कोलाहलमय कर्कष आवाजहरुलाई विस्थापित गर्दै भर्खरै आम् नेपालीहरुको समुदायमा एउटा गीति संगालो 'आलाप' सप्रेम् भेटको लागी आएको छ । सबै आधुनिक गीतहरु एउटा शुन्दर कृतिको रुपमा । हङकङकै मोफसलमा रहेर दिनचार्यबाट बचेखुचेको समयको पलहरुलाई सदुपयोग गर्दै आफ्नो भावनाको वाकटे हान्ने उही गीतकार डि.वी. पालुङ्वाको शब्दहरुमा सजिएको 'आलाप' । हङकङ नेपाली साहित्य प्रतिष्ठानले जुलाई एक तारिकका दिन जोर्डन स्थित नेपाली कलवको सभाकक्षमा आफ्नो नवौं वाषिकउत्सवको दिन हङकङका लागी नेपाली महाबाणिज्यदूत श्री केशव प्रसाद भट्टराईद्धारा लोकार्पण गरिएको थियो । यहांको साहित्यीक उर्वर भूमिमा श्रृजनाहरु एक पछि अर्को गर्दै जन्मिने क्रममा फेरी अर्को श्रृजनाको फ्ल फुलेको छ । सन्देह छैन गीतकार हङकङमा
हङकङको कोलाहलमय कर्कष आवाजहरुलाई विस्थापित गर्दै भर्खरै आम् नेपालीहरुको समुदायमा एउटा गीति संगालो 'आलाप' सप्रेम् भेटको लागी आएको छ । सबै आधुनिक गीतहरु एउटा शुन्दर कृतिको रुपमा । हङकङकै मोफसलमा रहेर दिनचार्यबाट बचेखुचेको समयको पलहरुलाई सदुपयोग गर्दै आफ्नो भावनाको वाकटे हान्ने उही गीतकार डि.वी. पालुङ्वाको शब्दहरुमा सजिएको 'आलाप' । हङकङ नेपाली साहित्य प्रतिष्ठानले जुलाई एक तारिकका दिन जोर्डन स्थित नेपाली कलवको सभाकक्षमा आफ्नो नवौं वाषिकउत्सवको दिन हङकङका लागी नेपाली महाबाणिज्यदूत श्री केशव प्रसाद भट्टराईद्धारा लोकार्पण गरिएको थियो । यहांको साहित्यीक उर्वर भूमिमा श्रृजनाहरु एक पछि अर्को गर्दै जन्मिने क्रममा फेरी अर्को श्रृजनाको फ्ल फुलेको छ । सन्देह छैन गीतकार हङकङमा
गीतको क्षेत्रमा कलम चलाउने संग कुम दोजाउन आई पुग्नु भएको छ । वहांले आठ वटा गीतहरुलाई आफनो पहिलो कृतिको रुपमा संग्रह गर्न पुग्नु भएको छ । हामी नेपालीहरु प्रवासीए पछि गांउघरको लोकभाका र आधुनिक गीतहरुबाट करिव करिव वन्चितै हुन पुगेको अवस्थामा यस्ले हामीमा खटकिएको आभासलाई केही हद सम्म पुरा गरि दिएको छ ।
गीतहरुमा फरक फरक वान्की र स्वाद पस्कनु गीतकारको शिल्पमा निखारपन्को आभास पाईन्छ । गीत र संगीतको तालमेलमा ब्यापक सामन्जस्य छ । गीतकार भन्नुहन्छ एउटा पूर्ण गीत लेख्न त्यति सजिलो छैन , विषय वस्तुको गहिराइमा डुवेर आदी मध्य र अन्त्यमा एउटा सिङगो कथा अटेको हुनु पर्दछ । वास्तवमा वगुन्द्र शब्दहरुको थुप्रोबाट मात्रै गीतको स्वरुप बन्न सक्दैन । जसमा मौलिकताले सजाएर संगीतले स्वरुप दिनु पर्छ अनि स्वरले सिगार्नु पर्छ ।
माया, पिरती, र मिलन, विछोडको समानन्तरमा यथार्थपरक ''अजम्वरी को छ र'' - जस्ता शब्दहरुमा ''मान्छे संगै मरेर नजाओस कुनै श्रृजना'' भन्ने गीतकारको उत्वेगहरु अव्वल दर्जाका रचनाकार वन्नुका मापक हुन् । चार नम्वरको गीतमा प्रवासीनुको पीडाले गीतकार रुनु रुन्छन् । जुन यो सवै विदेशिएका प्रदेशीहरुको पीडाको प्रतिविम्व हो यो । संझदा संझदैं गाउमा आफनो खसम्लाई पर्खि वसेकी प्रियसीलाई अंगालोमा बांध्ने सपना बुनेर आस्वासन दिन्छ यसरी कि ''हत्तार छ मलाई पनि खुसी लिई आउन'' भन्ने उदघोषले प्रियसीको वहकिएको मनलाई बांध्ने मन्त्रको जाल फयांकेर भए पनि केही दिनको लागी धैर्य धारण गर्ने आश्वासन दिन सफल भएका छन् गीतकार यहां । सायद येही हो परदेशीहरुको मन बुझाउने आधार । धुनहरुले श्रृगार पटार गरेर चिटीक्क पारेका छन् । संगीतका हस्तीहरु दिनेश सुब्बा , शीला बहादुर मोक्तान , राजेश पायल राई , महेश खड्का , र तारा प्रकाश लिम्बुले नेपाली संगीतलाई कति पनि खति नगरीकन मौंलिक धुन भरेका छन् । पाश्चात्य संगीतको आंधीले नेपाली मौलिक संगीतलाई विस्थापित गर्लाकी भन्ने आजको अवस्थामा यस सांगीतिक संगालोले आम नेपाली चिन्तकको शंका केही हद सम्म निवारण गरीदिएको छ । स्वरका सगरमाथाहरु दिनेश सुब्बा , राजेश पायल राई , दीपक लिम्बु , लासमित राई , जगदीश समाल , सुनिता सुब्बा , अन्जु गुरुङ ,र रुपक डोटेलको आवाजहरुको बारेमा श्रोताहरुले नै मुल्याङकन गर्नु हुनेछ ।
गधताबाट पुरै अलग नगएर छन्दको पुरै कित्तामा नपरेर माझधारहरुमा अन्तराहरुको मिठासमा कता कता नौलो आभाष पाईन्छ । श्रोताहरुले श्रवण गर्दै जांदा भावनाको सम्प्रेसण आफैमा अन्त्यको महसुस हुन्छ । शब्द , संगीत , र स्वरको तादत्म्यता विशिष्टको छ भन्दा अतिरन्जित नहोला । श्रष्टाको श्रृजना
गीतहरुमा फरक फरक वान्की र स्वाद पस्कनु गीतकारको शिल्पमा निखारपन्को आभास पाईन्छ । गीत र संगीतको तालमेलमा ब्यापक सामन्जस्य छ । गीतकार भन्नुहन्छ एउटा पूर्ण गीत लेख्न त्यति सजिलो छैन , विषय वस्तुको गहिराइमा डुवेर आदी मध्य र अन्त्यमा एउटा सिङगो कथा अटेको हुनु पर्दछ । वास्तवमा वगुन्द्र शब्दहरुको थुप्रोबाट मात्रै गीतको स्वरुप बन्न सक्दैन । जसमा मौलिकताले सजाएर संगीतले स्वरुप दिनु पर्छ अनि स्वरले सिगार्नु पर्छ ।
माया, पिरती, र मिलन, विछोडको समानन्तरमा यथार्थपरक ''अजम्वरी को छ र'' - जस्ता शब्दहरुमा ''मान्छे संगै मरेर नजाओस कुनै श्रृजना'' भन्ने गीतकारको उत्वेगहरु अव्वल दर्जाका रचनाकार वन्नुका मापक हुन् । चार नम्वरको गीतमा प्रवासीनुको पीडाले गीतकार रुनु रुन्छन् । जुन यो सवै विदेशिएका प्रदेशीहरुको पीडाको प्रतिविम्व हो यो । संझदा संझदैं गाउमा आफनो खसम्लाई पर्खि वसेकी प्रियसीलाई अंगालोमा बांध्ने सपना बुनेर आस्वासन दिन्छ यसरी कि ''हत्तार छ मलाई पनि खुसी लिई आउन'' भन्ने उदघोषले प्रियसीको वहकिएको मनलाई बांध्ने मन्त्रको जाल फयांकेर भए पनि केही दिनको लागी धैर्य धारण गर्ने आश्वासन दिन सफल भएका छन् गीतकार यहां । सायद येही हो परदेशीहरुको मन बुझाउने आधार । धुनहरुले श्रृगार पटार गरेर चिटीक्क पारेका छन् । संगीतका हस्तीहरु दिनेश सुब्बा , शीला बहादुर मोक्तान , राजेश पायल राई , महेश खड्का , र तारा प्रकाश लिम्बुले नेपाली संगीतलाई कति पनि खति नगरीकन मौंलिक धुन भरेका छन् । पाश्चात्य संगीतको आंधीले नेपाली मौलिक संगीतलाई विस्थापित गर्लाकी भन्ने आजको अवस्थामा यस सांगीतिक संगालोले आम नेपाली चिन्तकको शंका केही हद सम्म निवारण गरीदिएको छ । स्वरका सगरमाथाहरु दिनेश सुब्बा , राजेश पायल राई , दीपक लिम्बु , लासमित राई , जगदीश समाल , सुनिता सुब्बा , अन्जु गुरुङ ,र रुपक डोटेलको आवाजहरुको बारेमा श्रोताहरुले नै मुल्याङकन गर्नु हुनेछ ।
गधताबाट पुरै अलग नगएर छन्दको पुरै कित्तामा नपरेर माझधारहरुमा अन्तराहरुको मिठासमा कता कता नौलो आभाष पाईन्छ । श्रोताहरुले श्रवण गर्दै जांदा भावनाको सम्प्रेसण आफैमा अन्त्यको महसुस हुन्छ । शब्द , संगीत , र स्वरको तादत्म्यता विशिष्टको छ भन्दा अतिरन्जित नहोला । श्रष्टाको श्रृजना
श्रेष्ठ भएर पनि र्सवश्रेष्ठ हुन सकेको पाइएन । म त कुनै वस्तुको वोलको गीत अरुको तुलनामा केही कमजोर छ र गीतहरु बज्नु भन्दा अघि गीतकार गीती संगालोको बारेमा एउटा चिनारी उदघोषण हुनु पर्थ्यो । जुन नेपाली परम्परा हो । श्रष्टाले आफनो श्रृजना जनसमक्ष ल्याउने सवालमा संभवत वहां नै प्रथम हुनुहुन्छ साक्षात्कार मार्फत आफना मनका मिठा शब्दहरु पोख्नुहुने । साक्षत्कारको विषय राखेर गीतकारले आफनो कवित्वको पहिचान दिएका छन् । उक्त अभिब्यक्तिले गीतकारबाट भबिष्यमा पुन अरु पनि केही आशा राख्नु पर्ने सम्भावना श्रृजना भएका छन् । मेरो तर्फबाट श्रध्दाका फूलहरु उनै डि.वी.पालुङवाका '' आलाप '' भित्रका शब्दहरुलाई , जसले श्रोताहरुको मन जित्न सकोस् ।
No comments:
Post a Comment